Green Talks #20 – Wietnam, świadomość zrównoważonej turystyki rośnie

Grażyna Grot-Duziak: Łukasz, czy w Wietnamie można w ogóle mówić o zrównoważonym rozwoju?

Łukasz Kozłowski: Tak, zdecydowanie można. Zrównoważony rozwój zyskuje na znaczeniu nie tylko w Wietnamie, ale w całej Azji Południowo-Wschodniej. W przypadku Wietnamu szczególnie istotny jest kontekst dynamicznego rozwoju turystyki po pandemii COVID-19. Już przed pandemią podejmowano działania w tym zakresie, jednak na skutek zamknięcia kraju na dwa lata wiele z nich zostało wstrzymanych. Po ponownym otwarciu w 2022 roku rozwój tego obszaru nabrał tempa.

Wyzwania są ogromne, zwłaszcza przy rosnącej liczbie turystów. Dla porównania, w 2023 roku Wietnam odwiedziło 12 milionów zagranicznych turystów, a w 2024 roku liczba ta wzrosła do 17 milionów. Dodatkowo na rynku krajowym odnotowano 100 milionów podróży. Tak intensywny ruch turystyczny nieuchronnie generuje presję na środowisko. Kluczowe problemy to ochrona zasobów naturalnych, planowanie nowych inwestycji, gospodarka odpadami oraz masowe użycie plastiku i jednorazowych opakowań.

Inwestycje związane z turystyką mają szczególny wpływ na krajobraz i środowisko. Przykładem jest budowa nowego lotniska Long Thanh, położonego 40 kilometrów od Ho Chi Minh City, które w pierwszej fazie ma obsługiwać 50 milionów pasażerów rocznie, a docelowo nawet 100 milionów. Taka inwestycja pociąga za sobą rozległe zmiany infrastrukturalne, które wpłyną na otoczenie miasta.

Podobne procesy zachodzą w innych częściach kraju. W centralnym Wietnamie powstają nowe resorty w miejscowościach, które jeszcze kilka lat temu były spokojnymi miasteczkami z niezurbanizowaną linią brzegową. Miejsca takie jak Quy Nhon, które przyciąga turystów wyjątkowym połączeniem morza i gór, czy Tuy Hoa, dynamicznie się rozwijają, licząc na dochody z turystyki.

Na północy kraju również trwają duże inwestycje, jak rozbudowa infrastruktury turystycznej na wyspie Cat Ba, na granicy parku narodowego. Powstają tam nowe przestrzenie dla turystów, co niesie za sobą zarówno korzyści, jak i zagrożenia dla środowiska. W planach jest także budowa lotniska w Sapie, która obecnie jest dostępna jedynie po 5–6 godzinach jazdy z Hanoi.

W przyszłości Wietnam czeka budowa szybkiej kolei przez cały kraj, co znacząco poprawi dostępność turystyczną. Te zmiany przyniosą liczne udogodnienia, ale również ogromne wyzwania w zakresie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.

Mówisz o inicjatywach, kto je podejmuje?

Działania są podejmowane na różnych poziomach, co tworzy szeroki ekosystem zmian. Na poziomie państwowym rząd Wietnamu wprowadza przepisy, które mają na celu ograniczenie użycia plastiku oraz promowanie kampanii edukacyjnych związanych z ochroną środowiska. To jednak dopiero początek, ponieważ przepisy te wymagają nie tylko wdrożenia, ale przede wszystkim skutecznego egzekwowania.

Na poziomie lokalnym i prywatnym, firmy turystyczne – w tym nasza – odgrywają istotną rolę. Jesteśmy często łącznikiem między turystami, lokalnymi społecznościami i partnerami biznesowymi. Nasi goście, odkrywając region, często zauważają wyzwania środowiskowe i dzielą się swoimi spostrzeżeniami. Te uwagi przekazujemy naszym partnerom, a także władzom lokalnym, dzięki czemu możemy działać jako katalizator zmian.

Działając w ramach EUROCHAM Tourism & Hospitality Sector Committee, mamy bezpośredni kontakt z władzami rządowymi i lokalnymi prowincji. Rozmawiamy o możliwościach i wyzwaniach, jakie stoją przed Wietnamem w zakresie zrównoważonego rozwoju. To niezwykle ważne, ponieważ coraz większa liczba turystów – zarówno międzynarodowych, jak i krajowych – wymusza rozwój infrastruktury, szczególnie bazy noclegowej.

Jednocześnie rośnie świadomość podróżnych. Coraz częściej turyści chcą odkrywać miejsca w sposób autentyczny, a nie tylko korzystać z masowych atrakcji turystycznych. To zmusza prowincje i miejscowości do konkurencji, ale także do bardziej przemyślanego podejścia do rozwoju, które pozwoli uniknąć nadmiernej urbanizacji i “zabetonowania” ich potencjału.

W tym miejscu często wkraczamy my, wspierając samorządy naszym doświadczeniem i wiedzą. Współpracując nie tylko z EUROCHAM, ale również z CEEC (Central & Eastern European Chamber of Commerce), regularnie spotykamy się z władzami prowincji. Rozmawiamy o planach i problemach, dzielimy się przykładami dobrych praktyk z Europy i innych regionów świata.

Władze lokalne są coraz bardziej otwarte na taki dialog, co jest dużym krokiem naprzód. EUROCHAM ma na tym polu znaczące osiągnięcia. Jednym z najważniejszych projektów jest publikacja corocznej “White Book”, która zawiera m.in. część poświęconą turystyce. W tej publikacji opracowujemy opinie oraz sugestie dotyczące zmian, które mogłyby wesprzeć zrównoważony rozwój turystyki w Wietnamie. To dokument, który jest realnym narzędziem dialogu z rządem i kluczowym krokiem w kierunku zmian systemowych.

Rozumiem, że są już osiągnięcia i projekty,  którymi kraj i zaangażowane podmioty mogą  się pochwalić?

Sporo działań jest podejmowanych wraz z organizacjami pozarządowymi. Kampanie o tematyce takiej jak ochrona dzikiej przyrody, kampanie na rzecz zmniejszenia plastiku, rozsądnej gospodarki odpadami, recyklingu, przejścia na ekorozwiązania w codziennym życiu są coraz częstsze. Są organizacje takie jak na przykład  Conservation Vietnam (https://conservationvietnam.org) , która zajmuje się ochroną zagrożonych a unikalnych dla Wietnamu gatunków zwierząt. Zbierają fundusze i jednocześnie mogą pochwalić się sporymi sukcesami w różnych częściach Wietnamu. Jest Wietnamska Rada Biznesu w zakresie zrównoważonego rozwoju, zrzeszająca przedsiębiorstwa, które chcą wymieniać się doświadczeniami w tym zakresie. Co roku organizowane jest GEFE – Green Economy Forum & Exhibition – gdzie firmy z całego świata mogą zaprezentować najnowocześniejsze rozwiązania a eksperci – wymienić się opiniami w dyskusji na panelach tematycznych.

Co roku jeden z paneli poświęcony jest turystyce, w tym roku miałem przyjemność być jednym z panelistów w temacie „Designing Regenerative Systems for Tourism” razem z gośćmi z takich firm jak Airbus, Vietnam Airlines czy Six Senses.

Występowanie jako ekspert czy opiniotwórca na takich wydarzeniach zobowiązuje. Czy jako firma macie strategię w tym obszarze?  A może już nawet osiągniecia i certyfikaty?

Oczywiście! Zaczęliśmy od nas samych, wdrażając w naszym biurze w Sajgonie Zero Plastic Policy. Było to dla nas i naszych pracowników wyzwanie, ale wypracowaliśmy system, który działa. Przykładowo, w Wietnamie kawę często pije się z plastikowych kubków ze słomką. Mamy 30 osób w biurze – 30 kaw dziennie generowało ogromną ilość plastiku. Zachęciliśmy pracowników do korzystania z wielorazowych kubków, a z czasem podobnie zadziałaliśmy w przypadku jedzenia na wynos. Stworzyliśmy listę restauracji, które dowożą jedzenie w opakowaniach nadających się do recyklingu, a nawet udało się zachęcić lokalnych dostawców do zmiany opakowań. No i zainspirować biura wokół nas.

Pracujemy też z lokalnymi partnerami, takimi jak hotele czy firmy transportowe, wskazując im możliwości wprowadzenia bardziej zrównoważonych rozwiązań. Często okazuje się, że wystarczy trochę edukacji i pokazanie przykładów, które już działają, np. w Europie. Polska, skąd pochodzimy, jest świetnym przykładem, jak efektywnie wdrażać takie zmiany. Rozmawiamy z lokalnymi restauracjami by również wprowadziły inne naczynia niż te jednorazowe i to zdaje egzamin.

Dodatkowo spotykamy się z ciepłym odbiorem takich rozwiązań, gdyż świadomość problemu istnieje. Często ograniczenia finansowe lub edukacyjne powodują, że nie są jeszcze wprowadzone. Choć gdy pokazujemy im, że wcale koszt per „unit” nie jest taki duży, przekonują się do tych rozwiązań i wprowadzają je po pewnym czasie również inni okoliczni dostawcy, restauracje. Zauważają też, że spina się to finansowo.

Wszystko tez zależy od regionu. Na przykład mniejsze wyspy na Filipinach , gdzie też działamy, już dawno wprowadziły zakaz dystrybucji toreb plastikowych. Przyczyna jest prozaiczna, nie ma gdzie ich potem składować a dotychczasowe wysypiska sa już zapełnione.

Choć nie posiadamy jeszcze certyfikatów związanych z ekologią, jest to nasz cel na najbliższą przyszłość. Pracujemy teraz nad eliminacją plastikowych butelek podczas wycieczek, ale to wymaga współpracy z wieloma partnerami – od firm transportowych po restauracje. To proces który rozpoczęliśmy, ale jest jeszcze sporo do zrobienia, gdyż musimy zbudować sieć współpracy i wzajemnego zrozumienia. No i będziemy też potrzebować wyrozumiałości od naszych gości. Ale jestem pewien, że damy radę.

Czy turyści, wasi klienci są zainteresowani odpowiedzialnym podróżowaniem, czy zgłaszają to sami z siebie?

Zdecydowanie tak. Coraz więcej osób pyta o kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem. Klienci chcą wiedzieć, czy hotele spełniają odpowiednie standardy, czy nasze programy uwzględniają elementy ekologiczne. Często pytają też o atrakcje, przy których pojawiają się zwierzęta. W naszej firmie obowiązuje całkowity zakaz współpracy z podmiotami zarabiającymi na wykorzystaniu zwierząt, co spotyka się z bardzo pozytywnymi reakcjami.

Rozumiem, że każde RFP, które wskazuje potrzebę wdrożenia działań proekologicznych lub elementów CSR, będzie przez was mile widziane i zaprojektujecie najlepsze dostępne rozwiązanie?

Zgadza się. Jesteśmy bardzo otwarci na wszelkie pomysły i inicjatywy w tym zakresie. Rozumiemy, że czasem nie możemy i nie musimy wymyślać wszystkiego samodzielnie, dlatego inspirujemy się rozwiązaniami stosowanymi w innych destynacjach i obserwujemy nowe trendy w turystyce. Zawsze sprawdzamy, czy dane rozwiązania można dostosować do naszych realiów. Oczywiście czasami wymaga to czasu – nie każde innowacyjne podejście od razu da się wdrożyć w Wietnamie, ale stale szukamy możliwości.

Na przykład, jeśli chodzi o prezenty czy gadżety dla gości, staramy się, aby były one zarówno praktyczne, jak i trwałe. Nie chcemy, aby były to kolejne marketingowe drobiazgi, które zostaną wyrzucone jeszcze w hotelu, lub tuż po powrocie do domu. Zależy nam, by miały realną wartość dla gościa i jednocześnie wpisywały się w idee zrównoważonego rozwoju.

Kilka lat temu natrafiliśmy w Wietnamie na mały startup, który produkuje brandowane zaparzacze do kawy – unikalne, praktyczne i kulturowo związane z regionem. To było strzałem w dziesiątkę. Obecnie produkujemy własną linię zaparzaczy i oferujemy je także na zamówienie dla naszych klientów. To uniwersalna pamiątka z Wietnamu, która cieszy się dużą popularnością, bo jest nie tylko funkcjonalna, ale też dobrze kojarzona z lokalną kulturą.

Współpracujemy również z lokalnymi, mniejszymi producentami, chcąc ich wesprzeć i promować ich produkty. Dzięki temu możemy jednocześnie zaspokoić potrzeby naszych klientów, zachować autentyczność oferowanych pamiątek i przyczynić się do wsparcia lokalnych społeczności.

Co jest łatwiejsze inicjatywy CSR skierowane na społeczeństwo i ludzi  czy działania pro ekologiczne?

To ciekawe pytanie. Powiedziałbym, że łatwiejsze są inicjatywy CSR nakierowane na społeczeństwo i ludzi. Wynika to z faktu, że działania proekologiczne często wymagają spełnienia wielu formalności – pozwoleń, współpracy z władzami lokalnymi oraz koordynacji różnych grup interesów. To sprawia, że proces ich realizacji jest bardziej czasochłonny i skomplikowany.

Z drugiej strony działania skierowane na społeczności lokalne są bardziej bezpośrednie, emocjonalne. Dzięki temu można szybciej zobaczyć ich efekty, co motywuje zarówno nas, jak i naszych klientów.

W ostatnich latach zauważyliśmy, że coraz więcej naszych klientów incentive, jeszcze na etapie briefu przed wyjazdem, pyta nas o możliwość wdrożenia działań ekologicznych podczas programu. To bardzo pozytywny trend, który pokazuje, że świadomość w tym zakresie rośnie. Przygotowujemy dla nich zestaw działań dopasowany do ich potrzeb i możliwości. Obejmuje to zarówno działania proekologiczne, jak i inicjatywy wspierające lokalne społeczności.

Jednak warto zauważyć, że działania ekologiczne mogą wiązać się z wyższymi kosztami. Wciąż brakuje infrastruktury wspierającej ekologiczne rozwiązania, co powoduje, że ich wdrożenie wymaga większych nakładów. Naszym zadaniem jest jednak edukacja klientów – pokazujemy, że taka inwestycja ma sens i przynosi długoterminowe korzyści zarówno środowisku, jak i społecznościom lokalnym.

Czy wasze plany na przyszłość obejmują też rozwijanie waszej oferty i działań w kierunku poszukiwania najlepszych ekologicznie i odpowiedzialnych społecznie rozwiązań?

Czy uważasz, że taka oferta może być waszym wyróżnikiem?

Nasze plany obejmują dalsze promowanie ekologicznych rozwiązań, uzyskanie certyfikatów oraz wprowadzenie innowacji w naszych programach, by całościowe doświadczenie było jak najbardziej przyjazne dla środowiska. Chcemy rozwijać współpracę z lokalnymi społecznościami, by tworzyć programy, które będą nie tylko ekologiczne, ale też korzystne dla miejscowej ludności.

Coraz więcej agencji i firm poszukuje takiej oferty, chcą aby ich wyjazd przyniósł nie tylko pięne wspomnienia ale też czynił dobro, a nasze programy będą odpowiedzią na takie potrzeby.

Dziękuję za rozmowę 

Grażyna Grot-Duziak , Site Polska

 

Łukasz Kozłowski , CEO & Co-Founder MakeYourAsia Co.,Ltd

Łukasz Kozłowski ma ponad 10 –letnie doświadczenie w branży turystycznej,  w swojej działalności łączy odkrywanie i pokazywanie piękna Azji Południowo-Wschodniej odbiorcom z rynku europejskiego .

Jako współzałożyciel i dyrektor generalny MakeYourAsia Co., Ltd., Łukasz kieruje dynamiczną firmą zarządzającą destynacjami (DMC) z siedzibą w Ho Chi Minh City, nadzorując międzynarodowy zespół 18 profesjonalistów.

Głębokie zrozumienie przez Łukasza tętniącego życiem krajobrazu Azji Południowo-Wschodniej pozwoliło mu stworzyć doświadczenia podróżnicze, które płynnie łączą kulturowe, kulinarne i naturalne cuda regionu. Pod jego kierownictwem MakeYourAsia specjalizuje się w organizowaniu wycieczek rekreacyjnych, wyjazdów motywacyjnych i usług targowych w siedmiu krajach Azji Południowo-Wschodniej, obsługując zarówno klientów prywatnych, jak i biznesowych. Zaangażowany w zrównoważoną turystykę, Łukasz dąży do zminimalizowania wpływu firmy na środowisko, jednocześnie zachowując kulturowe i naturalne skarby lokalnych społeczności.

Łukasz jest aktywnym uczestnikiem szerszej społeczności biznesowej. Jest członkiem zarządu  EuroCham, Izby Handlowej Europy Środkowej i Wschodniej (CEEC) oraz zaangażowanym członkiem Komitetu Sektora Turystyki i Hotelarstwa EuroCham.