Gość: Adam Dziedzic Prezes Zarządu – United Nations Association Poland & Członek Narodowej Rady Rozwoju – Rady ds. Młodzieży przy Prezydencie RP.
Rozmawia: Grażyna Grot-Duziak
Grażyna Grot-Duziak: Proszę opowiedzieć nam o Stowarzyszeniu, kiedy powstało? Jakie ma powiązania z ONZ? jakie ma cele, jakie prowadzi działania, kto może należeć do stowarzyszenia?
Adam Dziedzic: UNAP sięga historią do lat pięćdziesiątych, a nawet końcówki lat czterdziestych ubiegłego wieku, kiedy to powstało Polskie Towarzystwo Przyjaciół ONZ, później Studenckie Stowarzyszenie Przyjaciół ONZ. Pod obecną nazwą, tj. United Nations Association Poland – Stowarzyszenie Narodów Zjednoczonych Polsce, będące członkiem Światowej Federacji Stowarzyszeń Narodów Zjednoczonych (World Federation of United Nations Association) powstałej w 1945 r. w Nowym Jorku, działamy od 2010 roku. Realizujemy projekty wspierające i upowszechniające wiedzę na temat Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) i roli Polski w tej organizacji. W szczególności prowadzimy programy z zakresu zrównoważonego rozwoju i Agendy 2030, aktywności społeczno-obywatelskiej, edukacji i angażowania ludzi młodych oraz z zakresu praw człowieka i demokracji. Do Stowarzyszenia może należeć każdy, kto ukończył 16 rok życia – obecnie Stowarzyszenie liczy około 170-200 członkiń i członków z całej Polski. Są to uczniowie, studenci i osoby pracujące.
Jakie miejsce zajmuje w stowarzyszeniu obszar zrównoważonego rozwoju?
Zrównoważony rozwój i Agenda 2030, a tak naprawdę, autorski program “Agenda 2030: Polska dla Zrównoważonego Rozwoju” to nasz sztandarowy, filarowy program. Ta tematyka przewija się w każdym projekcie, evencie i inicjatywach jakie prowadzimy. Nic dziwnego – Agenda 2030 dotyczy nas wszystkich i materializuje się na każdym kroku.
Gdzie możemy znaleźć informacje o 17 celach ONZ?
https://www.un.org.pl, ale warto tez zajrzeć na stronę www Ministerstwa Rozwoju i Technologii i sprawdzić jakie inicjatywy są podejmowane w tym obszarze.
Co Stowarzyszenie robi dla promocji 17 Celów zrównoważonego rozwoju ONZ?
Prowadzimy szereg różnego rodzaju działań edukacyjnych – współpracujemy przede wszystkim z samorządowcami, tutaj chciałbym wymienić przede wszystkim Legnicę, Świdnicę, Poznań, Zduńską Wolę, Hrubieszów, Zamość, Koszalin i wiele innych.
W zeszłym roku opublikowaliśmy obszerny raport „Zrównoważony rozwój miast w Polsce – od teorii do praktyki”, który powstał we współpracy z 18 samorządami z 11 województw. W przystępny sposób pokazujemy jak samorządy w Polsce działają na rzecz realizacji Agendy 2030, w szczególności celu 11 odnoszącego się do zrównoważonych miast i społeczności. Odbiło się to bardzo szerokim echem – pobrań ze strony jest blisko 20 tys. https://www.unapoland.org/post/raport
Z miastami organizujemy również warsztaty dla mieszkańców czy gry miejskie. W tym roku, w lipcu, organizujemy Letnią Akademią Zrównoważonego Rozwoju – to czterodniowe warsztaty wyjazdowe dla 17 osób w wieku 19 – 25 lat. Warsztaty są bezpłatne, a dla uczestników zapewniamy zakwaterowanie w wygodnych pokojach z pełnym wyżywieniem – uczestnicy muszą jedynie zapewnić sobie dojazd. Partnerem strategicznym jest ENEA S.A.
Od dwóch lat prowadzimy program Ambasador/ka Zrównoważonego Rozwoju. Program ma na celu zrzeszenie zaangażowanych w społeczność szkolną i lokalną uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy przyczynią się do promocji działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs). Fundamentalnym hasłem Programu, jak i Stowarzyszenia United Nations Association – Poland, jest „edukacja, inspiracja i działanie”. Każdy wybrany w procesie rekrutacji Ambasador dostaje indywidualną opiekę mentora/ki – eksperta/ki w tej dziedzinie. W tym roku program jest realizowany z partnerami – partnerem strategiczny programu licealnego jest ENEA S.A. a programu studenckiego Bank Santander.
Oprócz tych sztandarowych projektów prowadzonych jest wiele innych mniejszych – np. konkurs fotograficzny, akcja informacyjna w Światowy Dzień Wody, czy sprzątanie świata w Światowy Dzień Środowiska. Organizujemy też liczne konferencje, debaty i panele, a w październiku 2020 r. oficjalnie przystąpiliśmy do partnerstwa na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju podczas Krajowego Forum Interesariuszy organizowanego corocznie przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Który z tych 17-u celów jest, według Pana, najważniejszy i czy można w ogóle tak ocenić ? Czy według Pana, te cele to są odrębne byty czy są one powiązane, wynikają jedne z drugich?
Bardzo często dostaje to pytanie. Nie powiedziałbym, że jeden czy drugi jest mniej lub bardziej ważny. Na Agendę 2030 należy spojrzeć jako całość – holistycznie. Podam jeden przykład – obecnie ponad 50% całej populacji naszej planety mieszka w miastach i odpowiada za 60 – 80% światowego zużycia energii i za 75% globalnej emisji CO2. Jest to znacznym obciążeniem dla ośrodków miejskich, które muszą kreować politykę łączącą wzrost gospodarczy i postępującą urbanizację z ochroną środowiska. Istnieje zatem coraz silniejsza potrzeba, aby miasta były bardziej zrównoważone pod względem produkcji, konsumpcji, ochrony środowiska i zapewnienia odpowiedniej jakości życia swoim mieszkańcom. Nie ulega wątpliwości, że to miasta znajdują się dziś w centrum polityki zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w sferach edukacji (Cel 4), opieki zdrowotnej (Cel 3), przemysłu i infrastruktury (Cel 9) lub przeciwdziałania zmianom klimatu (Cel 13). Cel 11, który koncentruje się wokół zrównoważonych miast i społeczności, łączy wszystkie powyższe elementy w jedną całość.
Czyli miasta w centrum uwagi, a wobec tego, który z tych 17 celów jest najpilniejszy do „zaopiekowania” według Pana?
Zdecydowanie według mnie Cel 13 – Climate action. I jest to jedno z najtrudniejszych zadań – jest to tzw. “super wicked problem”. Ale proszę zauważyć, że ten cel bezpośrednio zazębia się z kilkoma innymi – chociażby już wcześniej wspomnianym 11 (miasta) ale też np. 7 (energia), 14 (życie pod wodą) czy 15 (życie na lądzie).
Wniosek jest więc taki, że cele ściśle łączą się ze sobą, osiągnięcie jednego celu ułatwia osiągniecie kolejnego. Patrząc z globalnej perspektywy, które z tych celów są najłatwiej osiągalne?
To bardzo trudne pytanie. Myślę, że nie ma jednego takiego – każdy ma zupełnie inną specyfikę, każdy też jest mniej lub bardziej priorytetowy w zależności od chociażby położenia geograficznego. Na pewno w krajach afrykańskich cele odnoszące się do wyeliminowania głodu, czy zapewnienia odpowiedniej służby zdrowia są najwyżej na liście – w naszej części świata bez wątpienia powinien to być Cel 11 dot. miast i oczywiście Cel 13
W rankingu postępów w osiąganiu 17 Celów Rankings ( The overall performance of all 193 UN Member States) pierwsza trojka to Finlandia, Dania, Szwecja. Polska wypada w tym raporcie dość dobrze ( https://dashboards.sdgindex.org/rankings ).
Tak to prawda. Jesteśmy na 12 miejscu na świecie, daleko w tyle zostawiając “supermocarstwa” USA czy Chiny, ale też takie kraje jak Holandia, Nowa Zelandia czy Kanada. Patrząc na ranking, osiągnęliśmy już Cel 1 (wyeliminowania ubóstwa) i 15 (życie na ziemi). Jesteśmy “on track” przy Celach dot. wyeliminowania głodu (Cel 2) czy zdrowia (Cel 3). Tam, gdzie mamy dużo do zrobienia (i tu każdy może dołożyć swoją cegiełkę zmieniając swoje codzienne zachowania) to Cel 17 (partnerstwo na rzecz Agendy 2030), 7 (dostępna i czysta energia), 13 (climate action) i 14 (życie pod wodą).
Na koniec poproszę o Pana własne pomysły z „własnego podwórka” jakie małe kroki można poczynić, aby chronić planetę, i na swój własny sposób realizować cele zrównoważonego rozwoju oraz jak zachęcać innych.
Każdy z nas ma wpływ na to, czy osiągniemy Cele założone w ramach Agendy 2030. Wybierając podróż rowerem do pracy zamiast samochodem, segregując śmieci, działając na rzecz współpracy i partnerstwa, czy głosowanie w budżetach obywatelskich na projekty zwiększające zieloną przestrzeń w miastach wdrażamy założenie Celów Zrównoważonego Rozwoju.
Agenda 2030 nie jest tylko dla rządów i i rządzących – jest stworzona przede wszystkim dla ludzi i tym głównie różni się od poprzedzających ją Celów Milenijnych, których efektywność jest dyskutowana do dnia dzisiejszego.
Dziękuję za rozmowę.
—
Adam Dziedzic, Prezes Zarządu UNAP od 2018 roku. Absolwent Tilburg University w Holandii – MSc Organisation Studies oraz BSc Global Management of Social Issues. Członek Narodowej Rady Rozwoju – Rady ds. Młodzieży przy Prezydencie RP.
Specjalizuje się przede wszystkim w tematyce zrównoważonego rozwoju, stosunków międzynarodowych i funkcjonowaniu organizacji międzynarodowych. Doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w Fundacji im. Heinricha Bolla i EY Academy of Business. Z tematyką ONZ związany od 10 lat – w latach 2013-2018 wielokrotnie koordynował szereg projektów z zakresu ONZ-owskiej Agendy 2030, i symulacji obrad ONZ. Jest również członkiem eksperckiego zespołu ds. zmian klimatu przy think tanku Nowa Nadzieja. Wykłada na Akademii Finansów Biznesu i Vistula autorski przedmiot dodatkowy „Agenda 2030: od teorii do praktyki”. Pracuje również jako Senior Study Abroad Manager w Baltic Council for International Education gdzie zajmuje się doradztwem zawodowo-edukacyjnym.
